به گزارش سرویس اقتصادی«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ شورای رقابت در جلسه بهمن‌ماه سال گذشته با توجه به وضعیت انحصاری بازار خودرو سواری کشور و با توجه به مفاد 2 و ماده 7 قانون ساماندهی صنعت خودرو، دستورالعمل تنظیم بازار خودرو سواری را مصوب کرد.
براساس مصوبه دستورالعمل تنظیم بازار خودرو، مقرر شد شورای رقابت قیمت خودروهای سواری را مصوب و ابلاغ کند که در نتیجه این مصوبه شورای رقابت از ابتدای امسال تاکنون قیمت انواع خودروهای تولید داخل، مونتاژی و وارداتی را مصوب و ابلاغ کرد. با توجه به این موضوع توسط شورای رقابت و اعلام قیمت تعدادی از خودروهای سایپا و ایران‌خودرو در فروردین ماه، اخیراً در شهریورماه قیمت 5 خودرو سایپا و در مهرماه نیز قیمت 8 خودرو از محصولات ایران‌خودرو مدنظر قرار گرفت.
متن تصمیم شورای رقابت
باتوجه به وضعیت انحصاری بازار خودروی سواری در کشور براساس بالا بودن شاخص‌های تمرکز؛ تقاضای انباشته در بازار؛ ممنوعیت یا محدودیت واردات طی سال‌های اخیر؛ پایین بودن قدرت انتخاب مصرف‌کنندگان؛ برخی از احکام قانونی همچون ماده 12 قانون حمایت از خانواده و جوانی مصوب 1400؛ بند ف تبصره 7 قانون بودجه سال 1401 کل کشور و تبصره 5 قانون اصلاح ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو مصوب 1401 که وضعیت انحصاری این بازار را شدیدتر ساخته‌اند، ضمن دریافت نظرات مشورتی و پیشنهادی در کارگروه خودرو، شورای رقابت در جلسه شماره 543 مورخ 11/11/1401 دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری را تصویب می‌نماید.
در ماده 3 دستورالعمل مذکور در خصوص قیمت‌گذاری قیمت خودرو آمده است: «مبنای تنظیم قیمت خودرو، بر اساس ضوابط مصوب هیأت تعیین و تثبیت قیمت‌ها است که توسط سازمان حمایت محاسبه می‌شود. نتایج محاسبات در کارگروه خودرو ارائه و به تصویب شورای رقابت می‌گردد و توسط عرضه‌کننده خودرو لازم‌الاجراست.»
درخواست نا به جا
پیش از اعلام قیمت 13 خودرو از محصولات سایپا و ایران‌خودرو، مباحثی در مورد درخواست افزایش قیمت از سوی خودروسازان مطرح بود. در رابطه با افزایش قیمت خودرو، چندی پیش احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان گفت: شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا حدود یک ماه پیش درخواست افزایش قیمت را به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارائه کرده‌اند. وی افزود: براساس محاسبات انجام شده و مدارک ارائه شده از سوی شرکت‌های خودروساز داخلی (ایران‌خودرو و سایپا)، هزینه‌های تولید و مواد اولیه خودروسازان داخلی مشمول 35 تا 38 درصد افزایش قیمت شده است، بنابراین باید محصولات این خودروسازان نسبت به قیمت تمام‌شده خودرو در اردیبهشت 1402، افزایش یابد.
دریافت مهر تأیید صمت
سپهر دادجوی توکلی، مدیرکل وقت روابط‌عمومی مرکز ملی رقابت و سخنگوی فعلی شورای رقابت، درباره مصوب شدن قیمت 8 خودرو جدید ایران‌خودرو گفته بود: این 8 خودرو از نظر معاونت حمل و نقل وزارت صمت خودروهای جدید تشخیص داده شده است، بنابراین شورای رقابت این خودروها را قیمت‌گذاری کرد.
اجبار مشتریان به خرید خودروهای گران‌تر
بعد از اعلام قیمت‌های 5 خودرو سایپا و 8 محصول ایران‌خودرو؛ خودروسازان که مدتی سرعت عرضه خودرو به مشتریان را کاهش داده بودند اقدام به ارسال فراخوان واریز وجه به مشتریان کردند و سرعت ارسال فراخوان‌های تکمیل وجه به مشتریانی را که در سامانه یکپارچه ثبت‌نام کرده بودند افزایش دادند، اما نکته قابل ملاحظه در برخی از این فراخوان‌ها این بود که خودروسازان به جای خودروهای مورد تقاضای ثبت‌نام‌کنندگان، همین خودروها را به اسم خودروهای جدید با اضافه کردن پسوند‌هایی نظیر «ارتقا یافته» یا «اعداد و حروف انگلیسی» به مشتریان پیشنهاد کردند.
به عنوان مثال، ایران‌خودرو به جای عرضه خودرو رانا پلاس، به مشتریان اعلام کرد که رانا پلاس ارتقا یافته یا 207 ارتقا یافته تحویل بگیرند و این در حالی است که قیمت رانا پلاس ارتقا یافته نسبت به رانا پلاس حدود 95 میلیون تومان گران‌تر است.
همچنین تعدادی از مشتریان شرکت ایران‌خودرو اعلام کرده‌اند، این شرکت خودروساز به خریداران تارا V1 اعلام کرده که برای خرید تارا V1 پلاس واریز وجه کنند، در حالی که قیمت خودرو تارا V1 پلاس نسبت به تارا V1 حدود 200 میلیون تومان گران‌تر است.
علاوه بر این تعدادی از مشتریان شرکت سایپا نیز عنوان کرده‌اند، این خودروساز به جای عرضه شاهین دستی به متقاضیان شاهین اتومات عرضه می‌کند. در واقع این مشتریان می‌گویند شرکت سایپا آنها را وادار کرده است به جای شاهین دستی، شاهین اتومات را که حدود 220 میلیون تومان از شاهین دستی گران‌تر است خریداری کنند و اگر این کار را انجام ندهند نوبت ثبت‌نام در سامانه را از دست خواهند داد.
البته سایپا در این خصوص، اگرچه اعلام داشت که جایگزینی شاهین اتوماتیک با دستی برای مشتریان اختیاری است، اما با این حال در مورد زمان عرضه شاهین دستی، خبری نداد.
افزایش قیمت با اتکا به پسوندهای واهی
سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران در رابطه با اقدام خودروسازان در عرضه خودرو با پسوندهای ارتقا یافته به مشتریان با قیمت بالاتر به خبرنگار فارس، گفت: اقدام خودروسازان در خصوص اضافه کردن پسوند به نام محصولات قبلی و ارائه خودرو با نام جدید به عنوان محصول جدید با قیمت بالاتر پیشینه دارد و اقدامی جدید نیست.
وی افزود: در واقع خودروساز از این ترفند برای افزایش قیمت محصولاتش استفاده می‌کند و این در حالی است که در ازای افزایش قیمت، نه چندان آپشنی به خودرو اضافه شده و نه ارتقایی در سیستم فنی خودرو ایجاد شده است. مؤتمنی با بیان اینکه خودروسازان مدتی است که برای افزایش قیمت تلاش می‌کنند، افزود: با استفاده از این ترفند همیشگی یعنی اضافه کردن چند حرف انگلیسی به نام قبلی و اضافه کردن پسوند ارتقا یافته این بار نیز قیمت تعدادی از خودروها را افزایش داده‌اند.
شگرد آپشن‌های به ظاهرارتقا یافته
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به افزایش قیمت پژو 207 سقف شیشه‌ای اتوماتیک، بیان داشت: در حال حاضر این خودرو با عنوان پژو 207 سقف شیشه‌ای ارتقا یافته با افزایش قیمت 176 میلیون تومانی نسبت به پژو 207 سقف شیشه‌ای فاکتور می‌شود؛ خودروساز با اضافه کردن سنسور باد، سنسور باران، نشانگر تعویض دنده و تبدیل تودوزی پارچه‌ای به چرم این تغییرات را به عنوان آپشن و ارتقا معرفی کرده و قیمت خودرو را به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است، در حالی که این موارد نه آپشن بوده و نه موجب ارتقای خودرو می‌شود.
مؤتمنی بیان کرد: همچنین خودرو تارا که تا مدتی پیش به قیمت 490 میلیون تومان فاکتور می‌شد اکنون به علت اضافه کردن سنسور باد و سنسور باران با افزایش 100 میلیون تومان به قیمت 590 میلیون تومان فاکتور شده و به فروش می‌رسد.
وی افزود: افزایش میلیونی قیمت خودروها با اضافه کردن سنسور و تغییر در تزئینات داخلی در حالی توسط خودروسازان داخلی ما اتفاق می‌افتد که خودروسازهای بزرگ دنیا با وجود ارتقای موتور، تغییرات ظاهری و غیره در 10 تا 12 سال قیمت خودرو را اصلاً تغییر نمی‌دهند یا در نهایت 200 دلار به قیمت خودرو اضافه می‌کنند.
وی با انتقاد از انحصاری بودن بازار خودرو گفت: تا زمانی که بازار خودرو انحصاری است، خودروسازان با افزایش قیمت خودرو در حق مصرف‌کنندگان اجحاف کرده و خودروهای بی‌کیفیت را با قیمت‌های گران به مشتریان عرضه می‌کنند.
ضرورت بازنگری در روند واردات خودرو
مؤتمنی با بیان اینکه باید واردات خودرو توسط اشخاص آزاد شود، گفت: واردات خودرو توسط شرکت‌ها و خودروسازان به منزله رانت است و نمی‌توان با این وضعیت بازار خودرو را تنظیم کرد. وی با بیان اینکه خودروهای مونتاژی با قیمت 25 تا 45 هزار دلار به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد، گفت: واقعاً این مسأله تأسف‌برانگیز است، زیرا قیمت جهانی این خودروها اصلاً قابل مقایسه با قیمت‌های عرضه‌شده در داخل کشور ما نیست.
گزارش از عرفان عباسی
